Haberler & Duyurular

Ağır metaller yer kabuğunda doğal olarak bulunan bileşiklerdir. Ağır metal grubuna giren bazı elementler çeşitli yollarla (gıda, su, hava vb.) vücudumuza girerler. Vücut fonksiyonlarımızın sağlıklı bir şekilde devamı için eser miktarlarda gerekli olmakla birlikte bu grupta bulunan elementlerin çoğu vücudumuz için toksik etki göstermektedir.

Vücudumuzda bulunan ağır metaller çeşitli yollarla gıdaların da yapılarında bulunabilir ve biyobirikime sebep olabilirler. Örneğin deniz diplerinde yaşayan canlıların dokularında civa (Hg), kurşun (Pb) Kadmiyum (Cd), gibi ağır metallerin birikimi gibi.

Gıdalarda bulunabilecek bu ağır metaller, sağlık açısından son derece riskli sonuçlara sebep olabilmektedir. Bu sağlık sıkıntıları başta kanser olmak üzere birçok kalıtsal hastalığa ise davetiye çıkarabilmektedir.

Kurşun (Pb), Cıva (Hg), Kadmiyum (Cd), Arsenik (As) Sodyum (Na), Çinko (Zn), Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg), Potasyum (K) Demir (Fe), Bakır (Cu), Nikel (Ni) ve Selenyum Kalay (Sn) analizleri gıdaların yapılarında bakılması gereken analizlerdir.

Gıda malzemelerindeki gıda bulaşanları ve pestisit, kimyasal madde ve veteriner ilaç kalıntıları dünya da tüketiciler için giderek büyüyen bir sağlık sorunu oluşturmaktadır. Oxigen Laboratuvarları olarak yüksek teknolojik cihazlarımız ile ürünlerinizi karşılaştırarak ürünlerinizin kalitesini güvence altına alacak analitik test hizmetleri sunmaktayız.

Veteriner ilaçları, hayvanlara ilaç veya ilaçlar karışımları olarak yemlerine karıştırılarak verilir. Gıda üreten hayvanların tedavisi için uygun olan her tıbbi ürün ve ilaçlı yem düzenli olarak yetkilendirilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.

Ne yazık ki, bazı durumlarda veteriner ilaçlarının kullanımında kötüye kullanım olduğu ya da daha kötüsü, yasa dışı olarak hayvanların normal fizyolojisini değiştirmek için yasaklanmış ilaçlar kullanılabilmektedir.

Veteriner ilaçlarının uygunsuz veya hileli kullanımından kaynaklanan riski önlemek için, çiftlikten tüketicinin masasına gelene kadar veteriner ilaçlarının kullanımında “kritik noktaları” tanımlayan üretim “zinciri” de kontrol sisteminin uygulanması gerekir. Farklı ve sıklıkla çelişkili düzenlemelere sahip ülkelerde malların giderek serbestçe dolaşmasına izin veren küreselleşme süreçleri dikkate alındığında, ilaç kalıntılarının oranı önemli bir rol oynamaktadır.

Uzman kadromuz ile, çeşitli gıda matrislerinde 100’ü aşkın veteriner ilaç (hormonlar, beta-agonistler, NSAIDs, antibiyotikler antioksidiyal vb) için güvenilir testler yapmaktadır.

Pestisitler, tarımda kullanılan zirai ilaçlardır. Bu ilaçların kullanım amacı ürünü zararlı hayvan, bitki, bakteri, mantar gibi çevresel etmenlere karşı korumaktır. Pestisitler zirai de tek başlarına kullanılabilecekleri gibi uzman gözetiminde karışımları halinde de kullanılabilirler. Ancak bazı üreticilerin pestisitleri bilinçsizce kullanması, gıda ürünlerinin üzerinde pestisit kalıntılarının oluşmasına neden olmaktadır.

Pestisit kalıntılarının yasal limitlerin üzerinde olması ciddi sağlık problemlerine sebep olabilmektedir. Bilinen en yaygın pestisit sınıflarını ise aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.

Bilinen dünya çapında 1000’den fazla farklı pestisit kullanılmakla birlikte, tüketilen ürünlerde çok düşük miktarlardaki kalıntıları analiz etmek için verimli ve hızlı analitik yöntemlerin kullanılması gereklidir.

Günümüzde sebze, meyve ve tahıl ürünlerinin beslenmedeki önemi ve etkileri üzerine birçok ülkede yapılan çalışmalar, sağlık üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermektedir. Sebze ve meyvelerin dünya çapındaki ticareti her geçen gün artmakla birlikte, bu ürünlerin yetiştirilirken hangi pestisitin ne kadar kullanıldığı veya hasat zamanının ne kadar uygun olduğu tam olarak bilinememektedir. Bu pestisitlerin yaygın ve bilinçsiz kullanılması ve tüketicilerin ürünlerde hiç kalıntı olmamasını istemelerinden dolayı, ürünlerdeki pestisit kalıntıları ile ilgili yasal düzenlemeler ve denetim mekanizmaları çok önem kazanmıştır.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, “Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği”, Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanarak, yürürlüğe girdi.

Pestisitler için maksimum kalıntı limiti, tespit edilen miktar esas alınarak belirlenecek ve değerlendirme yapılacak. Bitkisel ve hayvansal ürünler için bulunan analiz sonucu, uygulama esaslarına göre belirlenmiş maksimum kalıntı limiti değerlerini aşamayacak. Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında idari yaptırım uygulanacak.

Gıda maddelerinin saklanması, taşınması ya da depolanması sırasında istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Gıdalarda oluşabilen bu durumlar renk, tat ve koku gibi fiziksel farklılıklar ile ayırt edilebildiği gibi bazı biyolojik bozulmalar da yaşanılabilir. Küflerin ve bazı mantarların oluşturduğu bu bozulmalar toksikolojik moleküllerin açığa çıkmasına neden olmaktadır.

Gıdalarda toksin analizleri, insan sağlığı için oldukça önemli parametrelerdendir. Toksinler; Aflatoksinler (B1,B2, G1, G2, M1), Okratoksin A, Fumonisinler (B1,B2), Deoksivanelon, Zearelon, Patulin, HT2, T2, grupları olarak sınıflandırılabilir.

Aflatoksin’ler mikotoksin türleri içerisinde en yaygın ve en tehlikeli olanlarıdır. Kuru yemişlerde (fındık, yerfıstığı, antep fıstığı vb.), kurutulmuş meyvelerde (kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm… vb.), mısır ve susam başta olmak üzere tahıllarda(buğday, mercimek… v.b.), sütte ve süt ürünlerinde (süt tozu, peynir, yoğurt… v.b.), toz kırmızıbiber ve hayvan yemlerinde aflatoksinlere rastlanmaktadır.

Okratoksin A, yaygın olarak kurutulmuş meyvelerde, baklagiller, tahıllarda ve şarapta görülmektedir.

Patulin, özellikle yumuşak çekirdekli meyvelerde ve bunlardan elde edilen pulplarda, bir takım distile alkollü içeceklerde görülmektedir.

Deoksinivalenol ve Zearalenon, özellikle tahıl ürünlerinde çeltik, irmik gibi gıdalarda karşılaşılmaktadır.

Mikotoksinler; özellikle Aspergillus, Penicillium, Fusarium cinsi küflerin meydana getirdiği metabolitlerdir.

İnsanlar, doğrudan küflerin üretmiş olduğu mikotoksinli besinleri tüketebildiği gibi, mikotoksinli yem ile beslenen hayvanların etine ve sütüne geçen bu toksik maddeleri de dolaylı olarak bünyesine almış olacaktır. Tehlikeli olan bu toksik maddeler insan sağlığını olumsuz yönde etkileyecek ve istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına neden olacaktır. Ortaya çıkabilecek bazı sağlık sorunları şu şekilde sıralanabilir;

• Mikotoksinler insan vücudunda karaciğerde birikip kansere neden olmaktadır.
• Böbreklere etki ederek böbrek bozukluklarına neden olmaktadır.
• Mikotoksinler bağışıklık sistemini baskılayıcı etkileri olabilen ikincil toksik metabolitleri içermeleri açısından da son derece tehlikelidirler.

Bahsedilen tüm toksinler gıdalar için analizleri zorunludur.

Alerji yapan gıdaların tüketilmesine vücudumuz çok hızlı şekilde reaksiyon gösterir. Kızarıklık, kaşıntı, hatta kabarcıklar meydana gelebilir. Bazı durumlarda ise vücudumuzda çok daha ağır sonuçlar ortaya çıkabilir. Ortaya çıkan bu ani vücut tepkileri, alerjen gıda analizlerinin ne denli önemli olduğunun somut bir göstergesidir.

Kimi insan vücudunda alerjik reaksiyona sebep olan gıdalar ise şu şekilde sıralanabilir;

Alerjiye neden olan gıdalar:

• Kereviz
• Tahıllardaki gluten (örn. arpa, yulaf, çavdar, buğday)
• Yumurtalar
• Balık
• Lüpen
• Süt ve süt ürünleri
• Deniz kabukluları (örn. midye, istiridye, deniz tarağı)
• Hardal
• Kuru yemişler (örn. badem, brezilya fındığı, kaju cevizi, fındık, makademya fındığı, pekan, antep fıstığı, ceviz)
• Deniz ürünleri (örn. yengeç, istakoz, karides)
• Susam
• Soya
• Sülfür diyoksit ve sülfitler (10mg/kg veya 10mg/L den fazla seviyelerde)

Sayısı kişiden kişiye göre değişebilecek olan bu alerjenlerin, piyasada yer alan gıdaların besin etiket bilgisine yazılması ile hem üreticiler hem de tüketiciler güvence altına alınmış olacaktır.

Temel besin kaynaklarımızda en büyük yere sahip tahıl gruplarında bulunan gluten, özellikle çölyak hastaları için gözden kaçırılmaması gereken bir alerjendir.

Gıdaların içeriğinde bulunan ve son derece riskli olan bu alerjenlerin çeşitli analizlerle belirlenmesi, alerjenlere duyarlılığı olan insanlarda ciddi sağlık sorunlarının da önüne geçmemize olanak sağlayacaktır.